Γαστρορραγία

Η γαστρορραγία είναι μια σοβαρή ιατρική κατάσταση που χαρακτηρίζεται από αιμορραγία στο στομάχι ή στην άνω γαστρεντερική οδό. Μπορεί να εμφανιστεί αιφνίδια, με απειλητική για τη ζωή συμπτωματολογία, ή να εξελίσσεται αθόρυβα σε χρόνια μορφή. Απαιτεί άμεση αξιολόγηση, ακριβή διάγνωση και εξατομικευμένη αντιμετώπιση. Σε κάθε περίπτωση, πρόκειται για ένα φαινόμενο που δεν πρέπει ποτέ να υποτιμηθεί.

Τι είναι η γαστρορραγία;

Με τον όρο γαστρορραγία περιγράφεται η αιμορραγία από τον γαστρικό αυλό, δηλαδή από το εσωτερικό του στομάχου. Ανήκει στην κατηγορία των ανώτερων γαστρεντερικών αιμορραγιών, καθώς αφορά περιοχές του πεπτικού συστήματος πάνω από τον σύνδεσμο του Treitz. Η απώλεια αίματος μπορεί να είναι εμφανής, π.χ. μέσω αιματέμεσης ή μαύρων κοπράνων, ή λανθάνουσα, σε περιπτώσεις μικρής αλλά παρατεταμένης απώλειας.

Η γαστρορραγία δεν είναι νόσος από μόνη της, αλλά σύμπτωμα ή επιπλοκή άλλων νοσημάτων. Κλινική σημασία έχει η διάκριση ανάμεσα σε ήπια και σοβαρή αιμορραγία, καθώς επηρεάζει την αντιμετώπιση, την πρόγνωση και την πιθανότητα επανεμφάνισης.

Γαστρορραγία: Αίτια

Η γαστρορραγία μπορεί να προκληθεί από πληθώρα παθήσεων και καταστάσεων. Η κατανόηση της αιτίας είναι κρίσιμη, καθώς η θεραπευτική προσέγγιση διαφέρει ανάλογα με το υποκείμενο πρόβλημα. Οι συχνότερες αιτίες περιλαμβάνουν:

• Πεπτικό έλκος: Είτε γαστρικό είτε δωδεκαδακτυλικό, αποτελεί τη βασικότερη αιτία γαστρορραγίας. Η διάβρωση του βλεννογόνου και η έκθεση αγγείων οδηγεί σε ενεργή αιμορραγία.
• Οξεία ή χρόνια γαστρίτιδα: Φλεγμονές του στομάχου από λοίμωξη με Helicobacter pylori, υπερκατανάλωση αλκοόλ ή μακροχρόνια χρήση ΜΣΑΦ (μη στεροειδή αντιφλεγμονώδη) μπορούν να προκαλέσουν αιμορραγικά επεισόδια.
• Κακοήθεις όγκοι: Οι καρκίνοι του στομάχου ή του οισοφάγου μπορεί να εξελκώνονται και να αιμορραγούν.
• Οισοφαγικές κιρσώδεις φλέβες: Πρόκειται για διατεταμένες φλέβες στον οισοφάγο που εμφανίζονται σε κίρρωση ή πυλαία υπέρταση και ενδέχεται να ραγούν ξαφνικά.
• Σύνδρομο Mallory-Weiss: Ρήξη του βλεννογόνου στη συμβολή οισοφάγου και στομάχου, κυρίως μετά από επίμονο εμετό.
• Σύνδρομο Dieulafoy: Αγγειακή ανωμαλία του στομάχου που μπορεί να προκαλέσει αιμορραγία χωρίς ελκωτική βλάβη.
• Αγγειοδυσπλασίες: Εκ γενετής ή επίκτητες ανωμαλίες των αγγείων στον γαστρικό βλεννογόνο.
• Τραύματα, ξένα σώματα, αιμορραγικές διαταραχές: Μπορεί επίσης να οδηγήσουν σε σημαντική αιμορραγία.

Ποια είναι τα βασικά συμπτώματα της γαστρορραγίας;

Η συμπτωματολογία διαφέρει ανάλογα με την ένταση, τη διάρκεια και την τοποθεσία της αιμορραγίας. Τα πιο συχνά συμπτώματα είναι:

• Αιματέμεση: Εμετός με κόκκινο ή «καφέ σαν κατακάθι καφέ» αίμα.
• Μέλαινα κένωση: Μαύρα, πίσσα-όμοια κόπρανα με έντονη, χαρακτηριστική οσμή.
• Αιματοχεσία: Συνήθως αφορά χαμηλή αιμορραγία, αλλά μπορεί να εμφανιστεί και σε μεγάλη αιμορραγία του ανώτερου πεπτικού.
• Αίσθημα ζάλης ή λιποθυμίας
• Αδυναμία, ταχυκαρδία και χαμηλή αρτηριακή πίεση
• Ωχρότητα, ιδρώτας και σύγχυση
• Πόνος στην επιγαστρική χώρα ή το στέρνο

Σε ήπιες περιπτώσεις, η μόνη εκδήλωση μπορεί να είναι η χρόνια αναιμία, χωρίς ορατή αιμορραγία. Η επίμονη απώλεια αίματος, ακόμη και μικρής ποσότητας, μπορεί να οδηγήσει σε σιδηροπενική αναιμία, με συναφή συμπτώματα (κόπωση, αίσθημα δύσπνοιας, ευκολία στην καταβολή).

Πώς γίνεται η διάγνωση;

Η σωστή διάγνωση της γαστρορραγίας είναι θεμέλιο για την επιτυχημένη θεραπεία. Ξεκινά με λεπτομερές ιστορικό και φυσική εξέταση. Ανιχνεύονται σημεία υπότασης, ταχυκαρδίας, χαμηλού αιματοκρίτη ή αναπνευστικής δυσφορίας. Ακολουθεί:

• Εργαστηριακός έλεγχος: Περιλαμβάνει αιματοκρίτη, αιμοσφαιρίνη, αριθμό αιμοπεταλίων, INR, νεφρική και ηπατική λειτουργία.
• Γαστροσκόπηση: Η σημαντικότερη διαγνωστική εξέταση. Επιτρέπει την απεικόνιση του βλεννογόνου του στομάχου, τον εντοπισμό της πηγής της αιμορραγίας και ενίοτε την εφαρμογή θεραπευτικών τεχνικών.
• Ακτινολογικός έλεγχος: Περιλαμβάνει αξονική τομογραφία, κυρίως όταν η ενδοσκόπηση αποτύχει ή η αιμορραγία είναι ύποπτη για άλλη εντόπιση.
• Αγγειογραφία: Εξειδικευμένη τεχνική που χρησιμοποιείται για εντοπισμό ενεργής αιμορραγίας και δυνατότητα εμβολισμού του υπεύθυνου αγγείου.

Σε ασθενείς με σοβαρή αιμορραγία, γίνεται ταυτόχρονη σταθεροποίηση και διαγνωστικός έλεγχος.

Γαστρορραγία: Θεραπεία

Η αντιμετώπιση της γαστρορραγίας αρχίζει με τη σταθεροποίηση της κατάστασης του ασθενούς. Απαιτείται ταχεία χορήγηση ενδοφλέβιων υγρών για την αποκατάσταση του όγκου αίματος και, εφόσον χρειάζεται, μετάγγιση ερυθρών. Τα φάρμακα που μπορεί να ευθύνονται για την αιμορραγία, όπως τα αντιπηκτικά και τα μη στεροειδή αντιφλεγμονώδη, διακόπτονται άμεσα.

Η ενδοσκόπηση του ανώτερου πεπτικού αποτελεί τη βασική θεραπευτική μέθοδο. Μέσω αυτής εντοπίζεται η πηγή της αιμορραγίας και εφαρμόζονται τεχνικές αιμόστασης, όπως καυτηριασμός, έγχυση ειδικών φαρμάκων ή τοποθέτηση clips. Παράλληλα, χορηγούνται αναστολείς της αντλίας πρωτονίων για τη μείωση της γαστρικής οξύτητας και την προστασία του βλεννογόνου.

Εάν η ενδοσκοπική θεραπεία δεν επαρκεί, μπορεί να απαιτηθεί αγγειογραφικός εμβολισμός για τον αποκλεισμό του υπεύθυνου αγγείου ή, σε σοβαρές περιπτώσεις, χειρουργική επέμβαση. Η απόφαση εξαρτάται από την αιτία, τον ρυθμό αιμορραγίας και τη γενική υγεία του ασθενούς.

Σε γενικές γραμμές, η πρόγνωση είναι καλή, όταν η αντιμετώπιση είναι έγκαιρη και εξατομικευμένη. Η νοσηλεία διαρκεί όσο χρειάζεται για πλήρη έλεγχο της κατάστασης και πρόληψη υποτροπής.

Πρόληψη

Η πρόληψη της γαστρορραγίας περιλαμβάνει τη διαχείριση παραγόντων κινδύνου. Η αποφυγή υπερκατανάλωσης αλκοόλ, η λήψη φαρμάκων μόνο με ιατρική καθοδήγηση και η θεραπεία λοιμώξεων όπως το Helicobacter pylori μειώνουν τον κίνδυνο. Σε ασθενείς με ιστορικό έλκους ή χρόνιας γαστρίτιδας, συνιστάται τακτική παρακολούθηση και προφυλακτική χορήγηση PPIs όταν λαμβάνουν ΜΣΑΦ ή αντιαιμοπεταλιακά.

Ο Γενικός Χειρουργός Δρ. Ευστράτιος Ι. Ζούρος διαθέτει πολυετή εμπειρία στη χειρουργική. Έχει ολοκληρώσει εντατική μετεκπαίδευση στην Ελάχιστα Επεμβατική Χειρουργική, τη Ρομποτική Χειρουργική και την Τηλεχειρουργική, και είναι Διευθυντής της Ζ’ Χειρουργικής Κλινικής του Ομίλου ΙΑΣΩ – ΙΑΣΩ ΓΕΝΙΚΗ ΚΛΙΝΙΚΗ. Εάν θέλετε να μάθετε περισσότερα για τη γαστρορραγία, ή για οποιαδήποτε άλλη ανάγκη σας, μπορείτε πάντα να επικοινωνήσετε μαζί του.